Sar�kam�� harekat� bug�nlerde en �ok ara�t�r�lan konular aras�na girdi. Bug�n �ehitler i�in t�m illerle y�r�y��ler yap�ld� ve �ehitler an�ld�. Peki Sar�kam�� destan� nedir?�
Sar�kam�� harekat�n�n sonucunda hayat�n� kaybedenler i�in anma t�renleri d�zenlendi.�Harekat�'n�n 103'�nc� y�l d�n�m�nde neler ya�and�? ��te t�m detaylar...
SARIKAMI� HAREKATI NED�R?
1914 y�l�n�n Kas�m ay�nda Azap ve K�pr�k�y, Rus ordular� taraf�ndan sald�r�ya u�rad�. Ancak sald�r�y� 3. Ordu Komutan� Hasan �zzet Pa�a p�sk�rtm�� ve Rus ordusunu da��tm��t�r.
--Haber reklamdan sonra devam ediyor--
Topraklar� geri almak amac�yla 1914 y�l�nda d�nemin Ba�komutan Vekili olan Enver Pa�a, 19 Aral�k tarihinde "Sar�kam�� Harekat�" planlar�n� kurmaylar�na sundu.
lk iki g�n� ba�ar�yla ge�en taarruz sonras�nda olumsuz hava ko�ullar� nedeniyle seyrini de�i�tirdi. K��, 3-4 Ocak 1915 gecesi daha da �iddetlendi. F�rt�na ile ya�an kar, yollar� t�kay�p, �ad�rlar� y�kt�. Arkas�ndan da dondurucu so�uklar bast�r�nca, 60 bin Osmanl� askeri donma, dizanteri ve tifo gibi hastal�klardan dolay� hayat�n� kaybetti. Bu harekatta Ruslar da 32 bin askerini kaybetti.
T�rk Silahl� Kuvvetleri Genelkurmay Ba�kanl���na g�re Sar�kam��'ta Osmanl� zayiatlar� 60.000 ve Rus zayiatlar� 30.000'dir. Sava��n en hazin k�sm� ise Osmanl� kay�plar�n�n bir �o�unun Ruslar ile yap�lan �arp��malarda de�il de a��r so�uk hava ko�ullar� y�z�nden �lmesidir. Ruslar; T�rklerden 200 subay, 7000 eri esir, 20 makineli t�fekle 30 topu ganimet olarak alm��lard�r. 5000 ki�i civar�nda esir al�nm��t�r.
Kay�plar
T�rk Silahl� Kuvvetleri Genelkurmay Ba�kanl���na g�re Osmanl� zayiatlar� 60.000 ve Rus zayiatlar� 30.000'dir. Sava��n en hazin k�sm� ise Osmanl� kay�plar�n�n bir �o�unun Ruslar ile yap�lan �arp��malarda de�il de a��r so�uk hava ko�ullar� y�z�nden �lmesidir. Ruslar; T�rklerden 200 subay, 7000 eri esir, 20 makineli t�fekle 30 topu ganimet olarak alm��lard�r. 5000 ki�i civar�nda esir al�nm��t�r. Bunlar tahmine g�re K�r�mda domuz �iftli�inde �al��t�r�larak ve a� b�rak�larak �lm��lerdir.
Tarih�i-yazar Mehmet Niyazi, Sar�kam�� Harekat�'ndaki �l� say�s�n�n t�m belgelerde toplamda 23.000 oldu�unu, 90.000 rakam�n�n 60.000 kay�p veren Ruslar�n yalan� oldu�unu kaydeder. 90.000 askerin �ld��� iddias� ilk olarak Sar�kam�� Harekat�'ndan sekiz y�l sonra Binba�� �erif Bey'in yazd��� kitapta yer almaktad�r. Osman Mayatepek 75.000 muharip kuvvetin bulundu�u taraf�n 90.000 askerinin �lmesinin matematiksel olarak imk,ns�z oldu�unu ifade etmektedir.
Sonu�lar�
Sava�tan sonra �stanbul'a d�nen Enver Pa�a uzun bir s�re Sar�kam�� hakk�nda herhangi bir haber, bildiri, veya yay�n yap�lmas�n� engelleyerek sans�r uygulam�� ve Osmanl� halk� sava�ta olup bitenleri uzun y�llar sonra ��renebilmi�tir.
Ermeni g�n�ll� t�menleri Rus kuvvetlerinin ba�ar�s�nda �nemli etken olmu�tur. Bunlar kritik zamanlarda Osmanl� hareketlerine meydan okudu: "Osmanl�'n�n gecikmesi Sar�kam�� etraf�nda yeterli kuvvet konsantre etmesi i�in Rus Kafkasya Ordusu'na zaman kazand�rm��t�r." Enver Pa�a, Ermeniler'i su�lad� ve b�lgede Rusya ile aktif beraberlikte bulunduklar�n� s�yledi. 1918 Mart ay�nda Brest-Litovsk Antla�mas� ile Sar�kam�� ve Kars geri al�nm��, ama ayn� y�l�n Ekim ay�nda Mondros M�tarekesi uyar�nca eski s�n�rlara d�n�lm�� ve topraklar elden ��km��t�.
TEK�RDA�
Tekirda�'da, Sar�kam�� Harekat�'n�n 103. y�l�nda y�r�y�� d�zenlendi.
Vatanda�lar, y�r�y�� s�ras�nda "Gen�lik ��hedan�n �zinde" yaz�l� pankart, dev T�rk bayra�� ve Mustafa Kemal Atat�rk'�n foto�raf�n�n yer ald��� afi� ta��d�.
Tekirda� Otelcilik Ve Turizm Meslek Lisesi �n�nde toplanan kortej, Sahil Dolgu Alan�'na kadar y�r�d�.
Burada d�zenlenen t�rende, sayg� duru�unda bulunuldu, �stiklal Mar�� okundu ve �ehitler i�in dua edildi. Etkinlik sonunda vatanda�lara �orba ikram� yap�ld�.
Y�r�y��e, Tekirda� Valisi Mehmet Ceylan, Tekirda� Emniyet M�d�r� Mustafa Ayd�n ve kurum m�d�rleri ile �ok say�da vatanda� ve ��renci kat�ld�.
KIRKLAREL�
K�rklareli'de de y�r�y�� i�in Atat�rk Spor Salonu �n�nde toplananlara, Gen�lik Hizmetleri ve Spor M�d�rl���'nce "T�rkiye �ehitleriyle Y�r�yor" yaz�l� ve T�rk bayra�� i�lenmi� bere ile atk�lar da��t�ld�.
K�rklareli Valisi Orhan �ift�i, Cumhuriyet Ba�savc�s� Ozan Kaya, kurum m�d�rleri ��renciler ve vatanda�lar, "Vefakar Gen�lik, Fedakar Ecdad�n� Unutmayacak" temas�yla d�zenlenen etkinlik kapsam�nda K�rklareli �ehitli�i'ne y�r�d�.
Y�r�y��te ��renci ve vatanda�lar "�ehitler �lmez vatan b�l�nmez", "Vatana uzanan eller k�r�ls�n" �eklinde slogan att�.
�ehitlik An�t�'nda Kur'an-� Kerim okunarak dualar edildi.
Vali �ift�i, burada yapt��� konu�mada, vatan i�in canlar�n� feda eden Sar�kam�� �ehitleriyle t�m �ehitlere Allah'tan rahmet diledi.
T�rkiye'nin d��mandan nas�l kurtar�ld���n� unutmad�klar�n� ve unutulmayaca��n� vurgulayan �ift�i, aziz devletin ve milletin evlatlar� olarak ecdad�n her zaman yad edilece�ini s�yledi.
Ecdad�n eksi 30 derecede vatan� i�in donarak �lmeyi g�ze ald���n� anlatan �ift�i, "Sar�kam��'ta 78 bin �ehit verdik. �anakkale'de, Dumlup�nar'da, Sakarya'da, K�br�s'ta, G�neydo�du'da, s�n�r d���nda vatan�m�z i�in g�venlik g��lerimiz canlar�n� feda ediyor. Vatan�n bir kar�� topra��n� kimseye vermeyeceksiniz. Bizim kimsenin bir kar�� topra��nda g�z�m�z yok. Ama �u da bilinmelidir ki, vatan�m�zdan bir �ak�l ta��n� dahi kimseye vermeyiz.'' diye konu�tu.
G�N�L G�Z�YLE Y�R�D�
G�rme engelli Necati Geni� de yak�nlar�n�n yard�m� ve bastonuyla y�r�y��e kat�ld�.
T�rk bayra�� ta��yan Geni�, zaman zaman sloganlara da e�lik etti.
Geni�, AA muhabirine yapt��� a��klamada, g�zleriyle g�rmese de g�n�l g�z�yle manevi duyguyu hissetti�ini s�yledi.
G�rme engelli olmas�na ra�men �ehitler i�in y�r�d���n� ifade eden Geni�, engeline ra�men bu t�r etkinliklere kat�ld���n� belirtti.
Necati Geni�, "�nsan istedikten sonra her t�rl� aktiviteye kat�labilir. G�zel bir duygu. �nsan�n t�yleri diken diken oluyor. Kalabal��� g�rmesem de hissetmek �ok g�zel." dedi.
Sarıkamış harekatı bugünlerde en çok araştırılan konular arasına girdi. Bugün şehitler için tüm illerle yürüyüşler yapıldı ve şehitler anıldı. Peki Sarıkamış destanı nedir?
Sarıkamış harekatının sonucunda hayatını kaybedenler için anma törenleri düzenlendi. Harekatı'nın 103'üncü yıl dönümünde neler yaşandı? İşte tüm detaylar...
SARIKAMIŞ HAREKATI NEDİR?
1914 yılının Kasım ayında Azap ve Köprüköy, Rus orduları tarafından saldırıya uğradı. Ancak saldırıyı 3. Ordu Komutanı Hasan İzzet Paşa püskürtmüş ve Rus ordusunu dağıtmıştır.
Harekatın amacı, dağılan Rus ordusunu tamamen yok edip, Bakü petrollerine ulaşmak ve Alman İmparatorluğu'nun sanayi ihtiyacını karşılamaktı. Aynı zamanda 1877 yılındaki 93 Harbi'ni Osmanlı İmparatorluğu'nu kaybetmiş ve Batum, Sarıkamış, Kars, Ardahan ve Artvin Ruslara verilmişti.
Toprakları geri almak amacıyla 1914 yılında dönemin Başkomutan Vekili olan Enver Paşa, 19 Aralık tarihinde "Sarıkamış Harekatı" planlarını kurmaylarına sundu.
lk iki günü başarıyla geçen taarruz sonrasında olumsuz hava koşulları nedeniyle seyrini değiştirdi. Kış, 3-4 Ocak 1915 gecesi daha da şiddetlendi. Fırtına ile yağan kar, yolları tıkayıp, çadırları yıktı. Arkasından da dondurucu soğuklar bastırınca, 60 bin Osmanlı askeri donma, dizanteri ve tifo gibi hastalıklardan dolayı hayatını kaybetti. Bu harekatta Ruslar da 32 bin askerini kaybetti.
Türk Silahlı Kuvvetleri Genelkurmay Başkanlığına göre Sarıkamış'ta Osmanlı zayiatları 60.000 ve Rus zayiatları 30.000'dir. Savaşın en hazin kısmı ise Osmanlı kayıplarının bir çoğunun Ruslar ile yapılan çarpışmalarda değil de ağır soğuk hava koşulları yüzünden ölmesidir. Ruslar; Türklerden 200 subay, 7000 eri esir, 20 makineli tüfekle 30 topu ganimet olarak almışlardır. 5000 kişi civarında esir alınmıştır.
Kayıplar
Türk Silahlı Kuvvetleri Genelkurmay Başkanlığına göre Osmanlı zayiatları 60.000 ve Rus zayiatları 30.000'dir. Savaşın en hazin kısmı ise Osmanlı kayıplarının bir çoğunun Ruslar ile yapılan çarpışmalarda değil de ağır soğuk hava koşulları yüzünden ölmesidir. Ruslar; Türklerden 200 subay, 7000 eri esir, 20 makineli tüfekle 30 topu ganimet olarak almışlardır. 5000 kişi civarında esir alınmıştır. Bunlar tahmine göre Kırımda domuz çiftliğinde çalıştırılarak ve aç bırakılarak ölmüşlerdir.
Tarihçi-yazar Mehmet Niyazi, Sarıkamış Harekatı'ndaki ölü sayısının tüm belgelerde toplamda 23.000 olduğunu, 90.000 rakamının 60.000 kayıp veren Rusların yalanı olduğunu kaydeder. 90.000 askerin öldüğü iddiası ilk olarak Sarıkamış Harekatı'ndan sekiz yıl sonra Binbaşı Şerif Bey'in yazdığı kitapta yer almaktadır. Osman Mayatepek 75.000 muharip kuvvetin bulunduğu tarafın 90.000 askerinin ölmesinin matematiksel olarak imk,nsız olduğunu ifade etmektedir.
Sonuçları
Savaştan sonra İstanbul'a dönen Enver Paşa uzun bir süre Sarıkamış hakkında herhangi bir haber, bildiri, veya yayın yapılmasını engelleyerek sansür uygulamış ve Osmanlı halkı savaşta olup bitenleri uzun yıllar sonra öğrenebilmiştir.
Ermeni gönüllü tümenleri Rus kuvvetlerinin başarısında önemli etken olmuştur. Bunlar kritik zamanlarda Osmanlı hareketlerine meydan okudu: "Osmanlı'nın gecikmesi Sarıkamış etrafında yeterli kuvvet konsantre etmesi için Rus Kafkasya Ordusu'na zaman kazandırmıştır." Enver Paşa, Ermeniler'i suçladı ve bölgede Rusya ile aktif beraberlikte bulunduklarını söyledi. 1918 Mart ayında Brest-Litovsk Antlaşması ile Sarıkamış ve Kars geri alınmış, ama aynı yılın Ekim ayında Mondros Mütarekesi uyarınca eski sınırlara dönülmüş ve topraklar elden çıkmıştı.
TEKİRDAĞ
Tekirdağ'da, Sarıkamış Harekatı'nın 103. yılında yürüyüş düzenlendi.
Vatandaşlar, yürüyüş sırasında "Gençlik Şühedanın İzinde" yazılı pankart, dev Türk bayrağı ve Mustafa Kemal Atatürk'ün fotoğrafının yer aldığı afiş taşıdı.
Tekirdağ Otelcilik Ve Turizm Meslek Lisesi önünde toplanan kortej, Sahil Dolgu Alanı'na kadar yürüdü.
Burada düzenlenen törende, saygı duruşunda bulunuldu, İstiklal Marşı okundu ve şehitler için dua edildi. Etkinlik sonunda vatandaşlara çorba ikramı yapıldı.
Yürüyüşe, Tekirdağ Valisi Mehmet Ceylan, Tekirdağ Emniyet Müdürü Mustafa Aydın ve kurum müdürleri ile çok sayıda vatandaş ve öğrenci katıldı.
KIRKLARELİ
Kırklareli'de de yürüyüş için Atatürk Spor Salonu önünde toplananlara, Gençlik Hizmetleri ve Spor Müdürlüğü'nce "Türkiye Şehitleriyle Yürüyor" yazılı ve Türk bayrağı işlenmiş bere ile atkılar dağıtıldı.
Kırklareli Valisi Orhan Çiftçi, Cumhuriyet Başsavcısı Ozan Kaya, kurum müdürleri öğrenciler ve vatandaşlar, "Vefakar Gençlik, Fedakar Ecdadını Unutmayacak" temasıyla düzenlenen etkinlik kapsamında Kırklareli Şehitliği'ne yürüdü.
Yürüyüşte öğrenci ve vatandaşlar "Şehitler ölmez vatan bölünmez", "Vatana uzanan eller kırılsın" şeklinde slogan attı.
Şehitlik Anıtı'nda Kur'an-ı Kerim okunarak dualar edildi.
Vali Çiftçi, burada yaptığı konuşmada, vatan için canlarını feda eden Sarıkamış şehitleriyle tüm şehitlere Allah'tan rahmet diledi.
Türkiye'nin düşmandan nasıl kurtarıldığını unutmadıklarını ve unutulmayacağını vurgulayan Çiftçi, aziz devletin ve milletin evlatları olarak ecdadın her zaman yad edileceğini söyledi.
Ecdadın eksi 30 derecede vatanı için donarak ölmeyi göze aldığını anlatan Çiftçi, "Sarıkamış'ta 78 bin şehit verdik. Çanakkale'de, Dumlupınar'da, Sakarya'da, Kıbrıs'ta, Güneydoğdu'da, sınır dışında vatanımız için güvenlik güçlerimiz canlarını feda ediyor. Vatanın bir karış toprağını kimseye vermeyeceksiniz. Bizim kimsenin bir karış toprağında gözümüz yok. Ama şu da bilinmelidir ki, vatanımızdan bir çakıl taşını dahi kimseye vermeyiz.'' diye konuştu.
GÖNÜL GÖZÜYLE YÜRÜDÜ
Görme engelli Necati Geniş de yakınlarının yardımı ve bastonuyla yürüyüşe katıldı.
Türk bayrağı taşıyan Geniş, zaman zaman sloganlara da eşlik etti.
Geniş, AA muhabirine yaptığı açıklamada, gözleriyle görmese de gönül gözüyle manevi duyguyu hissettiğini söyledi.
Görme engelli olmasına rağmen şehitler için yürüdüğünü ifade eden Geniş, engeline rağmen bu tür etkinliklere katıldığını belirtti.
Necati Geniş, "İnsan istedikten sonra her türlü aktiviteye katılabilir. Güzel bir duygu. İnsanın tüyleri diken diken oluyor. Kalabalığı görmesem de hissetmek çok güzel." dedi.
✍ AVRUPA'DA GERÇEKLEŞEN O BOMBA TRANSFER! HERKES ŞU ANDA BUNU KONUŞUYOR! 🫵 👉 BURADA
