Galatasaray ve Türk sporuna adanan hayat: Ali Sami Yen

Galatasaray Kulübünün kurucusu ve Türk sporunun öncülerinden Ali Sami Yen, ölümünün 69. yıl dönümünde anılıyor.

Ünlü dilbilimci ve yazar Şemsettin Sami'nin ikinci oğlu olan Ali Sami Yen, 20 Mayıs 1886'da İstanbul'da dünyaya geldi.

İlk tahsilini babasından alan Yen, daha sonra babası tarafından Galatasaray Lisesine gönderildi. Lise öğrenimi sırasında dönemin siyasal, edebi ve sportif gelişmelerini yakından takip eden Yen, bir grup sınıf arkadaşıyla futbol kulübü kurma kararı aldı. Ali Sami Yen ve arkadaşları, 1905 yılının ekim ayında lisedeki bir edebiyat dersinde Galatasaray Kulübünü kurdu. Yen, kulübünün bir numaralı kurucu üyesi ve ilk başkanı oldu.

Ali Sami Yen, Galatasaray'ın kuruluş amacını "Maksadımız İngilizler gibi toplu bir halde oynamak, bir renge ve bir isme malik olmak ve Türk olmayan takımları yenmek." şeklinde belirtti.

Galatasaray'da zarif çalımları ve kuvvetli driplingleriyle orta sahanın vazgeçilmez oyuncularından biri olduğu aktarılan Ali Sami Yen'in, 1907 yılının sonlarında Kadıköy takımına karşı oynanılan ve 3-0 kazanılan maçta ayağı kırıldı. Yapılan uzun tedavilerin ardından sahalara dönen Yen, artık eskisi gibi oynayamadığı için futbol kariyerine son verdi. 

- 14 yıl başkanlık yaptı 

Ali Sami Yen, Galatasaray Kulübünde toplamda 14 yıl başkanlık koltuğunda oturdu.

Yen, sarı-kırmızılı kulübün kuruluş yılı olan 1905'ten 1918 yılına dek 13 yıl aralıksız olarak başkanlık yaptı. Ali Sami Yen, kulüpte 1925'te de bir yıl başkanlık görevinde bulundu.

Ali Sami Yen, Osmanlı İmparatorluğu'nun zor bir süreçten geçtiği ve 1. Dünya Savaşı'nın yaşandığı bu dönemde Galatasaray'ı başarılı bir şekilde idare etti.

Yen, ayrıca başkanlığı döneminde ülkede farklı spor branşlarının gelişmesi için önemli çalışmalar yaptı. 

- A Milli Takım'ın ilk teknik direktörü 

Ali Sami Yen, A Milli Futbol Takımı'nın teknik direktörlüğünü yapan ilk isim oldu.

Türkiye, FIFA'ya üye olduktan sonra ilk maçını 26 Ekim 1923'te İstanbul Taksim Stadı'nda Romanya'yla oynadı.

Ali Sami Yen yönetimindeki A Milli Takım, karşılaşmada Romanya ile 2-2 berabere kaldı. 

- TİCİ ve TMOK başkanlığı 

Ali Sami Yen, 1922 tarihinde kurulan ve ülkenin ilk spor teşkilatı olan Türkiye İdman Cemiyetleri İttifakının (TİCİ) başkanlığına getirildi.

Yen, bu dönemde tüm spor branşlarında federasyonların kurulmasına öncülük ederken, spor branşları için gerekli yönetmelikler de yabancı dillerden tercüme edilerek yürürlüğe kondu.

Ali Sami Yen, Olimpiyat Komitesi Başkanı sıfatıyla 1924 Paris Olimpiyat Oyunları'na giden Türk afilesinin başında yer aldı.

Yen, 1926-1930 yıllarında da Türkiye Milli Olimpiyat Komitesinin (TMOK) başkanlığını yürüttü. 

- İlk spor müzesi ve ilk futbol kitabı 

Türkiye'de ilk spor müzesini kuran Ali Sami Yen, aynı zamanda ilk futbol kitabını yazan isim de oldu.

Yen'in 1915 yılında Kalamış'taki kulüp lokalinde kurduğu ve daha sonra Galatasaray Lisesine taşınan müze, Türkiye'nin ilk spor müzesi olarak kayıtlara geçti.

Ali Sami Yen'in yazdığı "Futbol Kitabı" adlı eser, 1927 yılında basıldı. Futbolun teknik ve bilimsel kurallarının yer aldığı kitap, Türkiye'de futbol alanında yazılan ilk kitap özelliği taşıyor. 

- 65 yaşında vefat etti 

Ali Sami Yen, 29 Temmuz 1951 yılında, 65 yaşında hayata gözlerini yumdu.

Yen'in naaşı, Feriköy Mezarlığı'nda toprağa verildi.

Galatasaray'ın uzun yıllar maçlarını oynadığı ve 2011 yılında yıkılan Mecidiyeköy'deki stada Ali Sami Yen'in ismi verildi.

Sarı-kırmızılı takımın günümüzde maçlarını yaptığı Türk Telekom Stadı, Ali Sami Yen'in isminin verildiği spor kompleksinin içinde yer alıyor.

k